پروبلماتیک زن‌بودگی؛ نمایش جنسیت و برساخت کلیشه‌های اخلاقی زنانه در سینمای ایران

نویسندگان

  • آرش حسن‌پور دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی دانشگاه اصفهان (نویسنده مسئول)
چکیده مقاله:

علی‌رغم تغییر در وضعیت زنان در نظام بازنماییفیلم‌های سینمای ایران که از آن باعنوان «کمرنگ شدن ایدئولوژی جنسیتی» یاد می‌شود؛ کماکان موقعیتزنان در سینمای ایران پرمناقشه و چالش ‌برانگیز بوده و زنانکماکانقشری مسئله‌مند هستند. در این مقاله با طرح چنین ادعایی، تلاش شده است تا با تحلیل دو فیلم «دربارة الی» و «جدایی نادر از سیمین» با استفاده از روش نشانه‌شناسی و تکنیک تحلیل همنشینی و جانشینی فردینان دوسوسور به این سوال پاسخ دهیم که مسئله‌مندی زن در دهة کنونی در سینمای ایران از چه جهتی است و فرودستی زنان از خلال چه سازوکاری شکل می‌گیرد. نتایج و تحلیل این متون نشان می‏دهد که علی‌رغم اشتغال‌، استقلال فردی، موقعیت تحصیلی و منزلتی مناسب، پروبلماتیک زن‌بودگی نخست با «نمایشِ مناسک‌گونه جنسیت» به‌صورت فرودستانه قابل طرح است. علاوه‌بر این، نتایج این مطالعه حاکی از آن است که سازوکار فرودست‌سازی زنان مرموزتر، خطرناک‌تر و پنهانی‌تر شده است، به گونه‌ای ‌که زن مدرن بازنمایی شده با انگ‏های اخلاقی مانند خیانت‌کاری، بی‌وفایی، عدم تعهد، پنهان‌کاری، دروغ‌گویی و خودخواهی شخصیت‌پردازی شده و هویت می‌یابد. افزون بر این، شخصیت‌پردازی مذکور و نظام بازنمایی دهه کنونی، تزلزل و فروپاشی نهاد خانواده را با فردگرایی خودمحورانة زنان همنشین ساخته و سویة‌‌ ویران‌گر سوژة زن مدرن جامعة ‌‌ایرانی را مرتب و مؤکد گوشزد می‏کند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

پروبلماتیک زن بودگی؛ نمایش جنسیت و برساخت کلیشه های اخلاقی زنانه در سینمای ایران

علی رغم تغییر در وضعیت زنان در نظام بازنماییفیلم های سینمای ایران که از آن باعنوان «کمرنگ شدن ایدئولوژی جنسیتی» یاد می شود؛ کماکان موقعیتزنان در سینمای ایران پرمناقشه و چالش برانگیز بوده و زنانکماکانقشری مسئله مند هستند. در این مقاله با طرح چنین ادعایی، تلاش شده است تا با تحلیل دو فیلم «دربارة الی» و «جدایی نادر از سیمین» با استفاده از روش نشانه شناسی و تکنیک تحلیل همنشینی و جانشینی فردینان دوس...

متن کامل

بازنمایی هویت زنانه در سینمای ایران

اهمیت نهاد خانواده در جامعه و نقش انکارناپذیری که در انتقال فرهنگ و نظام‌های ارزشی به نسل بعد دارد، پژوهشگران را به مطالعه و شناخت این نهاد اجتماعی واداشته است. اهمیت این نهاد به حدی است که جامعه‌شناسان آسیب‌شناسی و تلاش برای حل‌وفصل معضلاتی را که دامنگیر آن می‌شود، رسالتی بر عهدة خود می‌دانند. از سوی دیگر زنان نقشی بنیادین در این نهاد ایفا می‌کنند و سلامت اجتماعی و رفتاری زنان بر سلامت خانواده...

متن کامل

عاملیت غیرجنسی زنانه در میانۀ تقابل‌های ساختاری: برساخت زنانگی در سینمای رخشان بنی‏ اعتماد

هدف از این تحقیق بررسی چگونگیِ برساختِ زنانگی در سینمای رخشان بنی‏اعتماد، از کارگردانان زن در سینمای ایران، است. پرسش اساسی این مقاله فرم زیبایی‏شناختی و اجتماعی زنانگی در سینمای زنانۀ بنی‏اعتماد است. برای بررسی این موضوع، منظومه‌ای از مقوله‌های مطالعات جامعه‏شناختی زنان در زمینۀ برساخت زنانگی همچون مادرانگی، مردانگی، کلیشه‏های جنسیتی، تجربۀ مشترک زنانه، و غیره را به‌کمک گرفته‏ایم. ایدۀ نظری مقال...

متن کامل

شیوه بازنمایی جنسیت در سینمای ایران

ﻣﻄﺎﻟﻌﺔ ﺳﻴﻨﻤﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻋﻨﺼﺮ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ، ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺎ را ﺑﻪ ﻋﻤﻖ ﻻﻳﻪ ﻫﺎی ﺣﻴﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﺎن ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ .ﭼﻨﻴﻦ ﻫﺪﻓﻲ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ، از ﻃﺮﻳﻖ ﻛﺎوش وﺿﻌﻴﺖ ﺑﺎزﻧﻤﺎﻳﻲ ﻣﻨﺎﺳﺒﺎت ﺟﻨﺴﻴﺘﻲ در ﻓﻴﻠﻤﻬﺎی ﺳﻴﻨﻤﺎﻳﻲ ﭘﺲ از اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ دﻧﺒﺎل ﻣﻲ ﺷﻮد .ﭘﺮﺳﺶ آﻏﺎزﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪذ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮﻳﻬﺎی ﺟﻨﺴﻴﺘﻲ ﭼﮕﻮﻧﻪ در ﻓﻴﻠﻤﻬﺎی ﺳﻴﻨﻤﺎﻳﻲ ﭘﺲ از اﻧﻘﻼب ﺑﺎزﻧﻤﺎﻳﻲ و ﺑﺮﺳﺎﺧﺖ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ؟ آﻳﺎ ﺗﺼﻮﻳﺮ دو ﺟﻨﺲ در اﻳﻦ ﻓﻴﻠﻤﻬﺎ، در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ از ﺟ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 16  شماره 32

صفحات  33- 68

تاریخ انتشار 2016-03-01

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023